‘Ik schrijf wat ik zelf gemist heb’
Hij noemt het zijn missie te schrijven over gender- en seksuele diversiteit in kinderboeken. Opdat álle kinderen zich thuis voelen in een boek en zichzelf erin kunnen herkennen. Onlangs verscheen Pims eerste dichtbundel, vol queer gedichten en ‘vanzelfsprekende’ LHBTIQ+ personen.
Met zijn prentenboek Het lammetje dat een varken is, het allereerste Nederlandstalige prentenboek met een transgenderthema, won Pim Lammers (29) in 2018 pardoes een Zilveren Griffel. Het maakte hem de jongste Griffel-winnaar ooit. Prachtig, maar de onverwachte status van kinderboekenschrijver schiep ook verwachtingen.
Pim: “Er ging een wereld voor me open. In kinderboeken kan alles. Lange tijd was ik zoekende welke richting ik op wilde met mijn werk.”
Totdat hij zich realiseerde hoe een groot gebrek er is aan kinderboeken over gender- en seksuele diversiteit. “Dáár zou ik iets kunnen bereiken, dacht ik. Want ik ben zélf queer. Ik ken die thema’s.”
Een paar jaar later en talloze titels verder is de koers verworden tot Pims zelfbenoemde missie als kinderboekenschrijver.
“Enerzijds vind ik het belangrijk dat dit een rol krijgt in kinderliteratuur. Want dat gebeurt nog veel te weinig. Maar queer thema’s zijn daarnaast gewoon onderdeel van mijn leven. Het is wat ik meemaak en hoe ik naar de wereld kijk.”
Waardevolle rolmodellen
De jonge auteur weet als geen ander hoe waardevol rolmodellen zijn voor kinderen. Hij had er in zijn eigen jeugd graag meer gehad. En niet alleen in boeken.
“Ik weet nog dat ik de televisieserie Peperbollen keek. Ik was een jaar of zeven. Daar zat een jongen in die ik heel graag wilde zijn. Achteraf gezien was het al een soort verliefdheid. Hoe fijn was het geweest voor mij wanneer die jongen in de serie verliefd was geworden op een andere jongen. Als ik mezelf in hem had kunnen herkennen.”
Het zou echter nog jaren duren, voordat Pim zijn eerste rolmodel vond. “Dat was Brian, in het boek See you in Timboektoe, van Carry Slee. Ik had het toevallig geleend van mijn zus. Brian werd daarin verliefd op zijn beste vriend. Dat was zó’n eyeopener voor mij. Ik herinner me het gevoel van opwinding, nervositeit en geluk dat door me heen ging. Het was dus helemaal niet raar wat ik voelde! Ik was niet de enige!”
Het is precies die ervaring die Pim zijn lezers hoopt te geven.
“In zekere zin schrijf ik nu de boeken die ik zelf gemist heb in mijn jeugd. Ik wil kinderen daarmee een thuis bieden. Een plek waar ze zichzelf kunnen tegenkomen. Net zoals je LHBTIQ+- personages in het gewone leven tegen kunt komen.”
De queer personages komen in Pims werk dan ook heel terloops en vanzelfsprekend voorbij. Hun aanwezigheid ligt er nooit dik bovenop. Ze zijn niet anders dan anders. Zoals bijvoorbeeld in zijn nieuwe dichtbundel Ik denk dat ik ontvoerd ben.
“Doordat ik niet door de hetero normatieve bril naar de wereld kijk, kom je de queer personages uit mijn leven onwillekeurig tegen in mijn gedichten,” aldus Pim. “Maar ik heb niet dwangmatig zitten tellen hoeveel en hoe vaak.”
Meer dan boeken
Pims missie reikt veel verder dan het schrijven van kinderboeken alleen. Regelmatig bezoekt hij basis- en middelbare scholen, waar hij enthousiast voorleest uit zijn werk en daarbij heel open vertelt over zijn relatie met zijn vriend. Een louter liefdevol en inspirerend bezoek van een belangrijk rolmodel voor de jeugd, zou je zeggen. Toch stuit Pim bij de schoolleiding niet zelden op weerstand.
“Ik ben meerdere keren geweigerd. Of ik mocht dan wel langskomen, zolang ik het maar niet ‘over bepaalde onderwerpen’ had.”
Het geeft aan hoe krampachtig veel volwassenen nog altijd reageren op gender- en seksuele diversiteit, zegt hij.
“Daar wordt helaas nog steeds op een andere manier naar gekeken. Velen zijn bang voor die thema’s. En omdat zij het moeilijk vinden, gaan ze ervan uit dat dat voor hun kinderen ook geldt. Terwijl die veel opener en breder naar de wereld kijken. Of er wordt gezegd dat kinderen ‘daar niet mee bezig zijn’. Maar die zijn er wel degelijk mee bezig.”
Pim pleit er om die reden voor om queer thema’s veel meer te implementeren in de reguliere lessen, in plaats van alleen tijdens Biologie.
“Pak bij rekenen eens een voorbeeld waarin een gezin voorkomt met twee vaders of twee moeders. Of behandel een boek bij Nederlands met een queer thema. Bij elk vak kun je het erover hebben. Daardoor worden deze thema’s voor iedereen vanzelf heel normaal en wordt het voor een kind veel makkelijker om uit de kast te komen.”
Werken aan acceptatie
Vurig hoop Pim met zijn boeken op termijn een kentering teweeg te brengen binnen de maatschappij.
“Als er iets is wat ik mijn lezers probeer bij te brengen, is het hoe mooi en divers de wereld is en dat je áltijd jezelf mag zijn. Ik denk dat volwassenen heel anders zullen reageren op deze thema’s wanneer ze ermee opgevoed zijn.”
Intussen zit hij alweer bomvol ideeën voor nieuw werk. Natuurlijk met queer thema’s en LHBTIQ+ personen. Pim, lachend: “Ik ben en blijf nou eenmaal een leven lang queer.”
Voorlopig lijkt er nog genoeg werk aan de winkel. Voor de schrijver, maar feitelijk voor iedereen, roept hij op.
“We kunnen allemaal op onze eigen manier ons steentje bijdragen en verantwoordelijkheid nemen om de acceptatie van LHBTIQ+ personen te vergroten. Daar hebben we ook en juist hetero’s bij nodig. En naast literatuur ook televisie en film.”
Wanneer hij klaar is met zijn missie? “Als coming out geen begrip meer is en anders zijn de norm. Als een kind ziet dat het niet de enige is, zal het zich absoluut minder eenzaam voelen.”